مرجع تخصصی آب و فاضلاب

كاربرد GIS در صنعت آب و فاضلاب

مقدمه

امروز عصر ترقي و پيشرفت است. چرخهاي اقتصاد جهاني بر پايه پيشرفتهاي جديد و وسيع از علوم بنيان نهاده شده است. در اين پيشرفت‎هاي عظيم بشري كه در طي ساليان متمادي به وجود آمده است قطعاً عوامل زيادي دخيل بوده‎اند. در ساية اين تكنولوژي نوين است كه كارهاي عظيم و پروژه‎هاي بزرگ جهاني شكل مي‎گيرد و جهان امروز مي‎رود تا باب‎هاي ترقي را با كليدهايي ديجيتالي بگشايد! آري به همين سادگي و شايد با زدن يك دگمه كوچك جهاني بس عظيم پيش روي آدمي روشن مي‎گردد.

علت پيشرفت امروز بشر استفاده بهينه از امكانات و منابع موجود مي‎باشد. بشر مي‎انديشد چگونه به آخرين و جديدترين اطلاعات دست يابد كه هم راحتتر بوده و هم از لحاظ وقت نيز مقرون به صرفه باشد. اين روش نوين علاوه بر راحتي بشر، در حفظ منابع و امكانات نيز بسيار مفيد مي‎باشد. چون مديريت و برنامه‎ريزي‎ها ناظر بر تمامي جوانب كار است. قطعاً آسيب زيست محيطي كمتري بر اين كره خاكي وارد مي‎گردد.

مديران و برنامه‎ريزان لايق كساني هستند كه بر علم استفاده بهينه از منابع دست يافته و برنامه‎هاي آتي را بر اساس اطلاعات گذشته و حال طرح‎ريزي نمايند.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

آشنایی با پدیده ضربه قوچ :

ضربه قوچ که در بعضی از متون فارسی از آن به عنوان  « چکش آبی » هم یاد شده از ترجمه واژه  Water  Hammering آمده است. این پدیده در خطوط لوله جریان تحت فشار و مجاری باز اتفاق می افتد و بوضوح بر قوانین فشار ، تغییرات آبی یا تغییرات سرعت جریان و شرایط زمانی و مکانی حرکت سیال استوار است. در بعضی از سیستم های هیدرولیکی تخت فشار ، نظیر خطوط انتقال آب ، نفت یا شبکه های توزیع و لوله های آب بر منتهی به توربین ها ، تونل های آبی ، سیستم های پمپاژ و جریان های ثقلی ، پدیده ضربه قوچ با ایجاد موج های سریع ، زودگذر و میرا موجب خطرات گوناگونی می شود. گاهی اوقات قدرت تخریبی این    موج های فشار به حدی است که نتایج و خیمی به بار می آورد. ترکیدن خطوط لوله در    سیستم های انتقال و شبکه های توزیع ، خرابی و شکسته شدن شیرها ، دریچه های کنترل و پمپ ها از نمونه های بارز تأثیر این پدیده می باشد.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

اولين مرحله تصفيه در سيستمهاي تصفيه آب استفاده از اين فيلترها جهت جداسازي ناخالصيهاي معلق موجود در آب مي باشد. اين فيلتر ها بصورت استوانه هاي تحت فشار طراحي شده و بدنه آنها عموما از جنس کربن استيل با پوشش اپوکسي و يا FRP مي باشد. داخل ستونها بوسيله شن سيليسي و يا آنتراسيت پرميگردد.آب از قسمت فوقاني ستون وارد شده و پس از گذشتن از بستر فيلتر، از قسمت تحتاني خارج مي گردد.
در سيکل تصفيه، ذرات معلق در بستر فيلتراسيون ترسيب نموده بتدريج خلل و فرج بستر را پر مي کنند. بدين ترتيب با گذشت مدت زمان معيني از شروع بهره برداري بر حسب ميزان کدورت و مواد معلق آب ورودي، تدريجا افت فشار افزايش مي يابد. هنگاميکه افت فشار دو سر فيلتر در حدود 8/0-6/0 بار گردد، زمان آن رسيده است که فيلتر از حالت سرويس خارج شده وبا ورود جريان آب به صورت معکوس، بسترها مورد شستشو قرار بگيرند. زمان شستشو بستگي به ميزان کدورت آب ورودي دارد.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

در این دستورالعمل علل نیاز به عملیات فشارسنجی در شبکه های توزیع آب شهری بیان شده سپس لوازم مورد نیاز برای نصب فشارسنج ، تعداد نقاط مورد نیاز برای فشارسنجی و خصوصیات محل نصب فشارسنجها تشریح شده است . در بخش آخر نیز نحوه ترسیم خطوط هم فشار در شبکه های توزیع آب با استفاده از نرم افزارهای کامپیوتری نشان داده شده .

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

برای اندازه‌گیری میزان سیال در حال حریان از یك مسیر بسته (مانند خط لوله) یا مسیر باز

(مانند كانال) با سطح مقطع مشخص، می‌توان از وسایل و تجهیزات گوناگونی استفاده نمود. در

برخی از این وسایل حجم سیال در حال جریان بطور مستقیم خوانده می‌شود و در برخی دیگر پس از

اندازه‌گیری دبی سرعت و یا وزن سیال حجم آن با تقریب خوبی تخمین زده می‌شود.

طبق تعریف استاندارد OIML R 49 – 1 : 2000 كنتور آب وسیله‌‌ای است كه برای اندازه‌گیری

مداوم، حفظ و نشان دادن حجم آب عبوری از یك مسیر بكار می‌رود. با توجه به این تعریف می‌توان

قسمت‌های تشكیل‌دهنده كنتور را به سه بخش اصلی تقسیم نمود:

1 ـ بخش اندازه‌گیرنده

2 ـ بخش شمارنده

3 ـ بخش نمایش‌دهنده

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

انواع فاضلاب :

 صنعتی : خواص آن بستگی به نوع صنعت دارد. فرایند تصفیه بسیار متغیر می باشد. بسیاری از

فرایندهای مورد استفاده جهت تصفیه فاضلاب شهری در مورد فاضلاب صنعتی نیز استفاده می شود.

 
شهری: حاوی آلاینده های بسیاری است. ترکیب فاضلاب با فصل ممکن است تغییر کند که ناشی از
استفاده مختلف آب می باشد.


مهم ترین اجزای تشکیل دهنده فاضلاب :

جامدات معلق : عمدتاً شامل پسماندهای غذایی، فضولات بدن انسان، کاغذ، پارچه و ذرات خاک

می باشد.

مواد آلی فاضلاب : عمدتاً شامل پروتئینها (40 تا 60 درصد)، کربوهیدراتها (25 تا 50 درصد)


و لیپیدها (تقریباً 10درصد)

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

سیستم لوله كشی با برگشت مستقیم :

در این روش، آب برگشتی از هر دستگاه پخش كننده ی حرارت مستقیما وارد لوله برگشت شده،

مسیر حركت به سمت موتورخانه را طی می كند. در این لوله كشی، دستگاه پخش كننده ی حرارتی

كه به موتورخانه نزدیك تر است، نسبت به دستگاه های دیگر طول لوله ی رفت و برگشت كمتری

(افت فشار كمتری در مسیر) در نتیجه آب در مدار دستگاه راحت تر و بیشتر سیركوله شده، در

مدارهای دستگاه های دورتر ، كمتر جریان می یابد.

این طریقه لوله كشی برای جایی كه دستگاه های پخش كننده حرارت دارای افت فشار های

نامساوی (مانند فن كویل های هستند و هر كدام نیز یك شیر تنظیم كننده

(balancing valve) دارند، توصیه می شود. لازم به ذكر است سیستم لوله كشی رادیاتور

ها در ساختمان های كوچك با برگشت مستقیم انجام می گردد.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب