مرجع تخصصی آب و فاضلاب

صنعت سدسازی تا قبل از هخامنشیان

سد سازي يا بند سازي از فعاليت هاي مهندسي به شمار مي رود كه شرايط تاريخي و جغرافيايي خاص مناطق در پيدايش ،‌شكل گيري و گسترش آن سهم به سزايي دارند. در گذشته و در هر منطقه خاص جغرافيايي بنابر ضرورت يا نياز ساكنين آن جا نسبت به ايجاد سد،‌بند يا آبگير اقدام مي كرده اند تا نيازهاي خود در زمينه آبياري و آبرساني را مرتفع سازند. در مناطقي نيز به خاطر پايين بودن سطح آب‌هاي رودخانه ها يا نياز جهت تغيير مسير رود ، سد سازي انجام مي گرفته تا بتوانند سطح آب را بالا آورده و براي نيازهاي كشاورزي و عمراني از آن استفاده كنند.

در ايران نيز به جهت كمبود آب،‌شرايط اقليمي خاص و نيازهاي روزمره آب ماده اي بسيار ارزشمند محسوب مي شده كه اين امر را علاوه بر بندسازي ، سد سازي و آثار به جا مانده مي توان در فرهنگ ايراني و ارزشي كه براي آب قايل مي شدند و حافظه تاريخي مردم ايران به وضوح مشاهده و مطالعه كرد.

در سرزمين هاي ايران و مصر كه از قديم در معرض سيلاب و طغيان رودخانه ها قرار داشتند‌،ساخت بندهاي متفاوت در طول مسير رودخانه ها و يا مناطق سيل خيز به جلوگيري از خسارات اين گونه طغيان ها كمك فراواني مي كرد.

تاريخ سد سازي در ايران‌،مصر و بين النهرين ( ميان رودان) قدمتي بسيار طولاني دارد و هنوز هم مي توان نشانه هايي از آنها را در اين سرزمين ها يافت. به طور كلي سدسازي و نيز لايروبي و مرمت آنها از دير باز در ايران ديگر سرزمين ها ،‌مانند ساير كارهاي عام المنفعه و پروژه هاي بزرگ معمولا به دست حكومت ها و پادشاهاني كه به امور آباداني و آبادي علاقه بيشتري داشتند انجام مي گرفته است و در اين ميان رونق اقتصادي و پيشرفت آبادي ها و شهرهاي مرتبط با سيستم هاي آبياري و آبرساني نيز بستگي بسيار زيادي با مقوله سد و سد سازي و اهميت حكمرانان به اين مسايل داشته است.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

مایعات تقریباً تراکم ناپذیر هستند. این ویژگی سبب شده است که از مایعات به عنوان وسیله مناسبی برای تبدیل و انتقال کار استفاده شود. بنابراین می‌توان از آنها برای طراحی ماشینهایی که در عین سادگی، با نیروی محرک خیلی کم بتواند نیروی مقاوم فوق العاده زیادی را جابجا نماید، استفاده نمود. به این ویژگی و همچنین دانش مطالعه این ویژگی هیدرولیک گفته می‌شود.

 امروزه در بسیاری از فرآیندهای صنعتی ، انتقال قدرت آن هم به صورت کم هزینه و با دقت زیاد مورد نظر است در همین راستا بکارگیری سیال تحت فشار در انتقال و کنترل قدرت در تمام شاخه های صنعت رو به گسترش است. استفاده از قدرت سیال به دو شاخه مهم هیدرولیک و نیوماتیک ( که جدیدتر است ) تقسیم میشود . از نیوماتیک در مواردی که نیروهای نسبتا پایین (حدود یک تن) و سرعت های حرکتی بالا مورد نیاز باشد (مانند سیستمهایی که در قسمتهای محرک رباتها بکار می روند) استفاده میکنند در صورتیکه کاربردهای سیستمهای هیدرولیک عمدتا در مواردی است که قدرتهای بالا و سرعت های کنترل شده دقیق مورد نظر باشد(مانند جک های هیدرولیک ، ترمز و فرمان هیدرولیک و...). حال این سوال پیش میاید که مزایای یک سیستم هیدرولیک یا نیوماتیک نسبت به سایر سیستمهای مکانیکی یا الکتریکی چیست؟

در جواب می توان به موارد زیر اشاره کرد: ۱) طراحی ساده ۲) قابلیت افزایش نیرو ۳) سادگی و دقت کنترل ۴) انعطاف پذیری ۵) راندمان بالا ۶) اطمینان در سیستم های هیدرولیک و نیوماتیک نسبت به سایر سیستمهای مکانیکی قطعات محرک کمتری وجود دارد و میتوان در هر نقطه به حرکتهای خطی یا دورانی با قدرت بالا و کنترل مناسب دست یافت ، چون انتقال قدرت توسط جریان سیال پر فشار در خطوط انتقال (لوله ها و شیلنگ ها) صورت میگیرد ولی در سیستمهای مکانیکی دیگر برای انتقال قدرت از اجزایی مانند بادامک ، چرخ دنده ، گاردان ، اهرم ، کلاچ و... استفاده میکنند. در این سیستمها میتوان با اعمال نیروی کم به نیروی بالا و دقیق دست یافت همچنین میتوان نیرو های بزرگ خروجی را با اعمال نیروی کمی (مانند بازو بسته کردن شیرها و ...) کنترل نمود. استفاده از شیلنگ های انعطاف پذیر ، سیستم های هیدرولیک و نیوماتیک را به سیستمهای انعطاف پذیری تبدیل میکند که در آنها از محدودیتهای مکانی که برای نصب سیستمهای دیگر به چشم می خورد خبری نیست. سیستم های هیدرولیک و نیوماتیک به خاطر اصطکاک کم و هزینه پایین از راندمان بالایی برخوردار هستند همچنین با استفاده از شیرهای اطمینان و سوئیچهای فشاری و حرارتی میتوان سیستمی مقاوم در برابر بارهای ناگهانی ، حرارت یا فشار بیش از حد ساخت که نشان از اطمینان بالای این سیستمها دارد.

اکنون که به مزایای سیستم های هیدرولیک و نیوماتیک پی بردیم به توضیح ساده ای در مورد طرز کار این سیستمها خواهیم پرداخت. برای انتقال قدرت به یک سیال تحت فشار (تراکم پذیر یا تراکم ناپذیر) احتیاج داریم که توسط پمپ های هیدرولیک میتوان نیروی مکانیکی را تبدیل به قدرت سیال تحت فشار نمود. مرحله بعد انتقال نیرو به نقطه دلخواه است که این وظیفه را لوله ها، شیلنگ ها و بست ها به عهده میگیرند . بعد از کنترل فشار و تعیین جهت جریان توسط شیرها سیال تحت فشار به سمت عملگرها (سیلندرها یا موتور های هیدرولیک ) هدایت میشوند تا قدرت سیال به نیروی مکانیکی مورد نیاز(به صورت خطی یا دورانی ) تبدیل شود. اساس کار تمام سیستم های هیدرولیکی و نیوماتیکی بر قانون پاسکال استوار است.

● قانون پاسکال: ۱) فشار سرتاسر سیال در حال سکون یکسان است .(با صرف نظر از وزن سیال) ۲) در هر لحظه فشار استاتیکی در تمام جهات یکسان است. ۳) فشار سیال در تماس با سطوح بصورت عمودی وارد میگردد. کار سیستمهای نیوماتیک مشابه سیستم های هیدرولیک است فقط در آن به جای سیال تراکم ناپذیر مانند روغن از سیال تراکم پذیر مانند هوا استفاده می کنند . در سیستمهای نیوماتیک برای دست یافتن به یک سیال پرفشار ، هوا را توسط یک کمپرسور فشرده کرده تا به فشار دلخواه برسد سپس آنرا در یک مخزن ذخیره می کنند، البته دمای هوا پس از فشرده شدن بشدت بالا میرود که می تواند به قطعات سیستم آسیب برساند لذا هوای فشرده قبل از هدایت به خطوط انتقال قدرت باید خنک شود. به دلیل وجود بخار آب در هوای فشرده و پدیده میعان در فرایند خنک سازی باید از یک واحد بهینه سازی برای خشک کردن هوای پر فشار استفاده کرد. اکنون بعد از آشنایی مختصر با طرز کار سیستمهای هیدرولیکی و نیوماتیکی به معرفی اجزای یک سیستم هیدرولیکی و نیوماتیکی می پردازیم.

● اجزای تشکیل دهنده سیستم های هیدرولیکی: ۱) مخزن : جهت نگهداری سیال ۲) پمپ : جهت به جریان انداختن سیال در سیستم که توسط الکترو موتور یا ۳) موتور های احتراق داخلی به کار انداخته می شوند. ۴) شیرها : برای کنترل فشار ، جریان و جهت حرکت سیال ۵) عملگرها : جهت تبدیل انرژی سیال تحت فشار به نیروی مکانیکی مولد کار(سیلندرهای هیدرولیک برای ایجاد حرکت خطی و موتور های هیدرولیک برای ایجاد حرکت دورانی).

● اجزای تشکیل دهنده سیستم های نیوماتیکی: ۱) کمپرسور ۲) خنک کننده و خشک کننده هوای تحت فشار ۳) مخزن ذخیره هوای تحت فشار ۴) شیرهای کنترل ۵) عملگرها

● یک مقایسه کلی بین سیستمهای هیدرولیک و نیوماتیک: ۱) در سیستمهای نیوماتیک از سیال تراکم پذیر مثل هوا و در سیستمهای هیدرولیک از سیال تراکم ناپذیر مثل روغن استفاده می کنند. ۲) در سیستمهای هیدرولیک روغن علاوه بر انتقال قدرت وظیفه روغن کاری قطعات داخلی سیستم را نیز بر عهده دارد ولی در نیوماتیک علاوه بر روغن کاری قطعات، باید رطوبت موجود در هوا را نیز از بین برد ولی در هر دو سیستم سیال باید عاری از هر گونه گرد و غبار و نا خالصی باشد ۳) فشار در سیستمهای هیدرولیکی بمراتب بیشتر از فشار در سیستمهای نیوماتیکی می باشد ، حتی در مواقع خاص به ۱۰۰۰ مگا پاسکال هم میرسد ، در نتیجه قطعات سیستمهای هیدرولیکی باید از مقاومت بیشتری برخوردار باشند. ۴) در سرعت های پایین دقت محرک های نیوماتیکی بسیار نامطلوب است در صورتی که دقت محرک های هیدرولیکی در هر سرعتی رضایت بخش است . ۵) در سیستمهای نیوماتیکی با سیال هوا نیاز به لوله های بازگشتی و مخزن نگهداری هوا نمی باشد. ۶) سیستمهای نیوماتیک از بازده کمتری نسبت به سیستمهای هیدرولیکی برخوردارند.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

زرنا در جلوگیری از تبخیر و اتلاف آب زراعي در روستاهای استان یزد

مقدمه:

زرنا (zorna) یکی از سازه های جالب مهندسی است که برای جلوگیری از اتلاف آب کشاورزی در روستاهای استان یزد کاربرد فراوان داشته و هم اکنون نیز در خیلی از روستاها مورد استفاده است.این سازه برای انتقال آب کشاورزی از نقطه ای به نقطه دیگر مورد استفاده بوده است. زرنا به مجموعه‌ای کانال زیرزمینی و چاههای رابط آن با بیرون و دریچه آبگیر اولیه گفته می‌شود که موجب انتقال آب زراعی از نقطه‌ای به نقطه دیگر از طریق ممر زیرزمینی می باشد.کشاورزان یزدی به طور معمول برای انتقال آب در فواصل بیشتر از 1000 متراز مسیرها و راهروهای زیرزمینی استفاده می کردند و اگر شیب زمین اجازه می‌داد آب را از طریق چاه اولیه زرنا به درون کانال زیر زمینی هدایت و آب را در کشتزار یا روستاهای خود مظهر می‌نمودند(طبق شكل). گاهی چندین زرنا به صورت متوالی ایجاد و انتقال آب انجام می شده است. در حقیقت زرنا یک کانال انتقال آب زیرزمینی بوده که برای جریان آب از نقطه‌ای به نقطه دیگر مورد استفاده قرار می‌گرفته و بسته به شیب زمین،عمق و طول آن متفاوت بوده و گاهی چند زرنای متوالی ایجاد می شد تا عمق آن زیاد نشود.هم اکنون نیز در استان یزد صدها زرنا برای انتقال آب کشاورزی مورد استفاده است. اولین بار کلمه زرنا در مقاله ای تحت عنوان واژگان قنات معرفی شده است(1).

اهداف انتقال آب از مسیر زرنا:

انتقال آب در کانال های زیرزمینی در هوای گرم و خشک تابستان موجب جلوگیری از تبخیر آب از سطح کانالها بوده و تا حد زیادی موجب حفظ آب در برابر تبخیر شدید مناطق کویری و بیابانی می شود و مقدار این صرفه جویی قابل توجه بوده است.

میزان تلفات آب در کانالهای سطحی تابعی از طول کانال و عرض آن، شدت تبخیر از سطح آزاد آب و همچنین طول خاک خیس شده در دو طرف کانال و شدت تبخیر ازسطح خاک خیس شده و عرض نشت آب در اراضی اطراف می باشد که می توان به صورت زیر نشان داد:

E=L1 W1 P1 + L2 W2 P2

مقدار کل تبخیر=E

طول کانال=L1

عرض کانال=W1

تبخیر آزاد=P1

طول اراضی مجاور دو طرف کانال=L2

متوسط عرض خاک خیس شده دو طرف کانال=W2

متوسط تبخیر از سطح خاک خیس شده دو طرف کانال=P2

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

● مقدمه
دفع پساب تصفیه خانه‌های فاضلاب به محیط پذیره از نظر میکربی با محدودیت مواجه می‌باشد. این محدودیت در رابطه با مجموع کلیفرم‌ها کمتر از۱۰۰۰ عدد در ۱۰۰ میلی‌لیتر و در رابطه با کلیفرم مدفوعی کمتر از ۴۰۰ عدد در۱۰۰ میلی‌لیر می‌باشد برای رسیدن به آستانه اعلام شده ناچاراً استفاده از گندزدائی کننده‌هائی چون گاز کلر و یا مشتقات آن، گاز ازن و در نهایت کاربرد اشعه فرابنفش ضروری می‌باشد. کاربرد کلر یا مشتقات آن در ضد عفونی فاضلاب همواره جای تأمل دارد به‌خصوص آن که ترکیبات آلی موجود در فاضلاب با کلر تولیدات ثانویه‌ای ایجاد می‌کند که سرطان‌زا تشخیص داده شده‌اند. استفاده از گاز ازن نیز با توجه به هزینه‌های سرمایه‌گذاری و بهره‌برداری بالا جهت گندزدائی فاضلاب قابل توصیه نیست و تنها گزینه موجود که ممکن است جایگزین کلر و مشتقات آن شود و از نظر هزینه‌ها نیز با کلر قابل رقابت باشد و اثرات سوئی نیز بر محیط زیست تحمل نکند اشعه فرا بنفش (UV) می‌باشد.
در کشور ما استفاده از کلر و مشتقات آن جهت گندزدائی پساب تصفیه خانه‌های فاضلاب به‌صورت گسترده مورد توجه قرار گرفته است معهذا کمتر تصفیه خانه فاضلابی می‌توان یافت که عمل گندزدائی پساب را به‌طور جدی در دستور کار خود داشته باشد. به خصوص طی یکی دو دهه اخیر که مشکلات ناشی از واکنش‌های ثانوی استفاده از کلر نیز مطرح شده است، دست بهره برداران این گونه تأسیسات را جهت گریز از انجام این فرایند باز گذاشته است. در ارتباط با استفاده از اشعه UV طی سال‌های ۷۸ -۷۷ پروه‌ای تحقیقاتی در تصفیه خانه فاضلاب صاحب قرانیه به مورد اجراء حجم پساب، مواد معلق موجود در پساب، نامناسب بودن سازه دستگاه، غیر اتوماتیک بودن سیستم تمیز کردن لامپ‌ها و غیره گرچه تا حدود زیای در کاهش باکتری‌های موجود در پساب مؤثر بوده لیکن هیچگاه راندمان حذف ۹۹/۹۹ درصد را حاصل نگردید. به هر جهت پروژه مذکور بدون اخذ نتیجه لازم پس از یک سال عملیات تحقیقاتی متوقف و حاصل کار تداوم دفع پساب تصفیه خانه‌های فاضلاب بدون عمل گندزدائی بود.
مقاله حاضر که ترجمه‌ای از مجله water۲۱ مربوط به اکتبر ۲۰۰۴ می‌باشد و وضع موجود تصفیه خانه ‌های فاضلاب را با وضع سال‌های اخیر کشور چین تداعی می‌کند شاید راه گشائی جهت رسیدن به وضعیت مطلوب دفع پساب تصفیه خانه ‌های فاضلاب از نقطه نظر استاندارد میکربی باشد.


● ”گسترش کاربرد اشعه فرابفش (UV) (Ultraviolet) در کشور چین“
استفاده از اشعه UV در کشور چین به‌عنوان عامل ضدعفونی کننده در حال گسترش می‌باشد. این اشعه با توجه به فقدان آثار نامطلوب بر روی محیط زیست، جهت ضد عفونی پساب در تصفیه خانه‌های فاضلاب شهری مورد استفاده قرار گرفته است.
استفاده از اشعه UV به‌عنوان ضد‌عفونی کننده آب در کشور چین فعلاً مراحل اولیه را طی می‌کند و ماده کلر سال‌هاست که عمل ضد عفونی آب آشامیدنی کشور مذکور را انجام می‌دهد. کلر علاوه بر عمل گندزدائی آب با بعضی مواد آلی موجود در آب ترکیباتی جانبی (byproducts) سرطان‌زا ایجاد می‌کند که مهمترین آنها ( THM۵ (Tri Halo Methans  و (HAAs) (Haho Acetic Acid) می‌باشد. به‌همین لحاظ سعی شده است گاز ازن (O۳) و یا دی‌اکسید کلر (CLO۲) جهت ضد عفونی کردن آب آشامیدنی جایگزین کلر کردند که در این زمینه گاز ازن از اقبا بیشتری برخوردار گردیده و در نتیجه تا اواخر سال ۲۰۰۴، ضدعفونی آب ۱۲تصفیه خانه چین با ظرفیت ۱۰۰ الی ۵۰۰ هزار متر مکعب در روز با استفاده از گاز ازن انجام می‌شود.
به هر چهت اشعه UV به‌عنوان گزینه جدید جهت ضدعفونی آب آشامیدنی در مقایسه با گاز ازن که دارای هزینه سرمایه‌گذاری بالائی می‌باشد و در رابطه با گاز کلر که تولیدات جانبی مضر در آب به‌جا می‌گذارد مطرح اس به‌خصوص اثرات آنی UV به روی موجودات تک یاخته‌ای و عقیم نمودن آنها بسیار حائز اهمیت می‌باشد. گرچه کاربرد اشعه UV در تصفیه آب مراحل اولیه را در چین طی می‌کند مع‌هذا استفاده از این اشعه در گندزدائی فاضلاب‌های شهری در سطح وسیعی آغاز گردید و به‌سرعت در حال گسترش می‌باشد.
الزامات اخیری که در مورد ضدعفونی کردن فاضلاب‌های تصفیه شده برقرار گردیده، کارشناسان ذیربط چینی را مجبور به بازنگری دستورالعمل‌های قدیمی و تکمیل آنها و تعیین استاندارد‌های جدید طراحی جهت پساب خروجی تصفیه خانه‌ها فاضلاب نموده به‌طوری که از سال ۱۹۶۳ تا سال ۱۹۹۷ میلادی چهار نسخه قبلی می‌باشد. در استاندارد اولیه (۱۹۶۳) هیچ‌گونه الزامی جهت گندزدائی پساب تصفیه خانه‌های شهری وجود نداشت و تنها گندزدائی فاضلاب بیمارستان‌ها و صنایع مخصوصی شامل این فرآیند می‌گردید. بنابراین پساب تصفیه‌ خانه فاضلاب شهر (Dongqu) و تصفیه خانه دیگر در شانگ‌های به‌نام (Beiqu) که قبل از سال ۱۹۷۴ ساخته و به بهره‌برداری رسیده بودند. بدون عمل ضد عفونی دفع می‌گردید.
با توجه به دستورالعمل‌های تهیه شده طی کنفرانس ملی محیط زیست کشور چین، استانداردهای موجود در سال ۱۹۷۴ مورد تجدید نظر کارشناسان واقع گردید و در نتیجه فرآیند گندزدائی پساب تصفیه خانه‌های فاضلاب به آن الحقا گردید. این امر مسئولین تصفیه خانه‌های فاضلاب را تشویق به ضدعفونی پساب تصفیه خانه‌های فاضلاب شهری می‌نمود.
طی این اصلاحیه همچنین مقررات خاصی جهت تصفیه آن دسته از فاضلاب‌های شهری که به محیط‌ های پرورش صدف ماهی و منابع آبی در دست احیاء تخلیه می‌شدند وضع گردید و مقرر شد کلرزن‌های گازی جایگزین هیپو کلریناتورها گردند. استانداردهای سال ۱۹۷۴طراحان چینی را حداقل مؤظف به پیش‌بینی محلی جهت ایجاد تأسیسات تزریق کلر به پساب تصفیه خانه‌های فاضلاب نمود. استاندارد تهیه شده سال ۱۹۷۴ به‌عنوان پیش‌نویس جهت تدوین استاندارد‌های جدید در سال ۱۹۸۷ پذیرفته شد و طی این مدت اطلاحاتی نیز در آن صورت گرفت.
در این هنگام متخصصین و کارشناسانو به مشکلات ناشی از واکنش‌های ثانوی مصرف کلر جهت ضدعفونی واقف گردیدند. در استاندارد جدید محدودیتی جهت تخلیه تعداد کلیفرم به منابع پذیرنده پیش‌بینی شد و مسئولین تصفیه خانه‌ها ترغیب به استفاده از مواد گندزدا گردیدند. به موازات این عمل تأکید برسرطان‌زائی استفاده از کلر در نتیجه تولید THMs و HAAs و اعلام عدم موفقیت در کاربرد این ماده برای گندزدائی فاضلاب، عملاً گزینه مناسب‌تری را جهت جایگزینی کلر مطرح نموده ضمن اینکه ناچاراً عمل ضد عفونی با گاز کلرمولکولی به بررسی محل استقرار تصفیه‌خانه فاضلاب و استفاده‌هائی که در نقاط زیر دست از منبع آب پذیرنده فاضلاب صورت می‌گرفت شد و علاوه بر آن استفاده از ادوات کلر زنی تابع خصوصیات فصول سال و درجه مورد نیاز تصفیه فاضلاب گردید.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

انسان در طول حيات براي ادامه زندگي و بقاء خود از منابع طبيعي ( آب و خاك ) همواره استفاده نموده و براي بهتر زندگي كردن طرحها و پروژههاي متعددي را اجرا نموده است كه بسياري از آنها مفيد فايده بوده و بعضاً منجر به زياندهي شده و فاقد ارزش اقتصادي بوده است . افزايش جمعيت و نياز به تأمين غذا و امكانات بيشتر براي نسل جديد، تلاشها را مضاعف نموده و بهره برداري از منابع آب و خاك را حتي در مناطق غير مستعد و نامناسب گسترش داده است . انسان در گذر زمان با آزمون و خطا به نتايجي كه امروزه به عنوان يك تجربه مفيد و موفق كه در شرايط فعلي نيز كاربرد دارد دست يافته و اين تجارب تحت عنوان دانش بومي قابل شناسايي و تحقيق است . تجربيات نشان ميدهد كه دانش بومي با دانش نوين نه تنها در تعارض و تناقض نميباشد بلكه مكمل خوبي براي دانش امروزي است . در زمينه منابع طبيعي و آب و خاك به دليل قدمت استفاده از اين منابع در گذر زمان اندوختههاي علمي فراواني بدست آمده كه در صورت شناسايي و بهرهگيري از آن و تلفيق آن با دانش جديد ميتواند تحول اقتصادي و افزايش درآمد را به دنبال داشته باشد . استان آذربايجانغربي از لحاظ دانش بومي بويژه در بخش آب و خاك بسيار غني بوده و روشهاي سنتي فراواني براي كسب درآمد و تامين معاش توسط ساكنان منطقه شناسايي و مورد استفاده قرار گرفته است كه از جمله ميتوان به تراس بندي و سكوبندي، موكاري، استخرهاي ذخيره آب، گردوكاري، آزاد سازي اراضي و ... اشاره نمود . در زمينه فعاليت هاي سنتي حفاظت آب وخاك در سطح ايران و دنيا سوابق زيادي وجود دارد كه به برخي از آنها اشاره مي كنيم . خوشاب يك تكنيك سنتي براي جمع آوري روان آب است كه با استفاده از مصالح محلي و بويژه عمليات خاكي در عرض بستر رودها و آبراهههاي سيلابي ساخته مي شود و قدمت اين شيوه سنتي بيش از چهار قرن است، ضريب توليد محصول در انواع خوشاب فرق ميكند . بنحويكه با يك بار سيل گيري در زمستان تا 5 برابر، دوبار سيل گيري از 8 تا 12 برابر و سه بار سيل گيري 15 تا 20 برابر ميزان بذر كاشته شده محصول برداشت مي شود(1997 N.yari )

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

قانون حفاظت دريا و رودخانه هاي مرزي از آلودگي با مواد نفتي

مصوب 4/11/1354

ماده‌ 2ـ آلوده‌ كردن‌ رودخانه‌هاي‌ مرزي‌ و آبهاي‌ داخلي‌ و درياي‌ سرزميني‌ ايران‌ به‌ نفت‌ ياهر نوع‌ مخلوط‌ نفتي‌ خواه‌ توسط‌ كشتي‌ها و خواه‌ توسط‌ سكوهاي‌ حفاري‌ يا جزاير مصنوعي‌ (اعم‌ ازثابت‌ و شناور) و خواه‌ توسط‌ لوله‌ها و تأسيسات‌ و مخازن‌ نفتي‌ واقع‌ در خشكي‌ يا دريا ممنوع‌ است‌ و مرتكب‌ به‌ حبس‌ جنحه‌اي‌ از ششماه‌ تا دو سال‌ يا پرداخت‌ جزاي‌ نقدي‌ از يك‌ ميليون‌ تا ده‌ ميليون‌ ريال‌ يا به‌ هر دو مجازات‌ محكوم‌ مي‌گردد، در صورتيكه‌ آلودگي‌ بواسطه‌ بي‌مبالاتي‌ يا بي‌احتياطي‌ واقع‌ شود مجازات‌ مرتكب‌ حداقل‌ جزاي‌ نقدي‌ مذكور است‌. نيروي‌ دريائي‌ يا ژاندارمري‌ كشور برحسب‌ مورد، بمنظور جلب‌ و دستگيري‌ مرتكب‌ و تنظيم‌ صورت‌ مجلس‌ تشخيص‌ ميزان‌ آلودگي‌ در صورتي‌ كه‌ وسيله‌ آلوده‌كننده‌ نفتكش‌ باشد آن‌ را متوقف‌ و در مورد ساير منابع‌آلوده‌كننده‌ از ادامه‌ عمليات‌ آنها جلوگيري‌ بعمل‌ خواهد آورد.

ماده‌ 18ـ هر گونه‌ بررسي‌ شرايط‌ اقليمي‌ و بومي‌ (اكولوژيك‌) دريائي‌ و همچنين‌ جلوگيري‌ از آلودگي‌ آب‌هاي‌ موضوع‌ ماده‌ 2 بغير از موارد مذكور در اين‌ قانون‌ كماكان‌ بعهده‌ سازمان‌ حفاظت‌ محيط ‌زيست‌ مي‌باشد.

قوانين موجود کشوری جمهوري اسلامي ايران

اصل پنجاهم قانون اساسي ايران

 در جمهوري اسلامي ، حفاظت محيط زيست كه نسل امروز و نسل هاي بعد بايد در آن حيات اجتماعي رو به رشدي داشته باشند ، وظيفه عمومي تلقي مي گردد . از اين رو فعاليت هاي اقتصادي و غير آن كه با آلودگي محيط زيست يا تخريب غير قابل جبران آن ملازمه پيدا كند ممنوع است .

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

معرفي نرم افزارهاي مجموعه Desktop GIS

محصولات نرم افزاري دسکتاپ جي آي اس در زمينه تدوين ، تصنيف ، تجزيه ، نقشه کشي و چاپ اطلاعات و دانسته هاي جغرافيايي به کار مي رود . نرم افزارهاي اين گروه جزء سري پيش رونده محسوب مي شوند که با Arc Reader شروع مي شوند و به سمت Arc View و Arc Editor گسترش يافته و در نهايت به Arc Info - که يکي از قوي ترين نرم افزارهاي پيشرفته کنوني است – ختم مي شود . هر يک از اين نرم افزارهاي ذکر شده به طور پيشرفته قابليت هاي بيشتري در زمينه GIS در بردارند ، که در نهايت مجموعه اي از آنها يعني همان دسکتاپ GIS مي تواند توانمندي ها و قابليت هاي بيشتري را به نمايشبگذارد .

 

1) نرم افزار Desktop GIS -مدل Arc Editor

يک سيستم Desktop GIS کامل است که براي ويرايش و مديريت داده هاي جغرافيايي به کار مي رود . Arc Editor يکي از اعضاء خانواده نرم افزاري Arc GIS است که داراي تمام قابليت هاي نرم افزاري Arc View به همراه يک ابزار اضافي براي کارهاي ويرايشي است . اين نرم افزار امکان ويرايش تک کاربري و يا فرايند ويرايش اشتراکي ويراستاران را فراهم مي  سازد.

مزايا و قابليت هاي Arc Editor   - :

توليد و ويرايش نمايه هاي GIS بوسيله ابزار شهودي ويرايش مشابه CAD ها

» ايجاد يک پايگاه داده هاي قوي و هوشمند جغرافيايي

» حفظ اتحاد و پيوستگي مکاني شامل ارتباطات توپو – لوژي بين پديده هاي جغرافيايي

» مديريت و بررسي شبکه هاي ژئوفيزيک

» افزايش بازدهي ويرايش

» قابليت جدايي از پايگاه داده ها و ويرايش در سر زمين

مرجع تخصصی آب و فاضلاب