مرجع تخصصی آب و فاضلاب

مباني و اصول كارتوگرافي ( cartography)

فهرست مطالب :

» مقياس (Scale)

» سيستم تصوير(Map Projection)

» جنراليزه کردن (Generalization)

» طراحي (Design)

» ترسيم و توليد (Map Produce)

» انواع کارتوگرافي

» نقش کارتوگرافي در تهيه نقشه

» اهميت کارتوگرافي

» تحول در کارتوگرافي

» علل تغيير آهسته کارتوگراف‌ها طي زمان

» آينده کارتوگرافي

 

مباني و اصول كارتوگرافي

کارتوگرافي به صورت سنتي بعنوان علم و هنر ترسيم نقشه تعريف شده است. نقشه ها بصورت سنتي بوسيله مداد و کاغذ ترسيم مي‌شدند ولي گسترش و مزاياي کامپيوترها، کارتوگرافي را متحول کرده است. بيشتر نقشه هاي کيفي _ تجاري هم اکنون توسط نرم‌افزارهاي نقشه کشي از انواعCAD,GIS  و ديگر نرم افزارهاي خاص کارتوگرافي مي باشد، تهيه مي گردند که اين عمل خود باعث استفاده موثر از تصاوير دورسنجي و GIS (سيستم هاي اطلاعات جغرافيايي) مي گردد.

 

نقشه ها ابزارهاي بصري(Visual)  داده‌هاي مکاني هستند. داده‌هاي مکاني خود از اندازه گيري‌ها حاصل شده و در پايگاه‌هاي داده براي مقاصد متنوعي نگهداري مي‌شوند. امروزه روند تهيه نقشه‌ها به سمت کنار گذاشتن روش‌هاي آنالوگ تهيه نقشه و حرکت در جهت ايجاد و گسترش روش‌هاي ديناميکي مي‌باشد که مي‌توانند نقشه ها را بصورت رقومي درآورند.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

برگه ‌ي داده‌های ایمنی ماده MSDS سندي است كه توسط کارخانه‌های تولید کننده مواد شیمیایی ارایه شده و حاوي اطلاعات جامعي درباره خواص و شيوه كاربرد مواد شيميايي است. آشنايي با محتويات اين برگه و به‌كارگيري آنها در آزمايشگاه، براي مربيان و معلمان شيمي بسيار ضروري است.

برگه‌ي داده های ایمنی هر ماده در برگیرنده اطلاعات زیر است:

1. نام ماده شیمیایی مطابق با نام آن بر روي برچسب ظرف محتوی ماده.

2. نام شیمیایی اجزا و ناخالصي‌هاي موجود همراه با ترکیب درصد آنها.

3. نام و آدرس کارخانه تولید کننده.

4.داده‌های فیزیکی و شیمیایی از جمله نقطه ذوب و جوش، چگالي، فشار بخار، انحلال پذيري، فراریّت، بو، دماي اشتعال و ویژگی‌های ظاهری.

5.داده‌های مربوط به خطر آتشگیری و انفجار ماده و شرایطی که احتمال انفجار یا شعله‌ور شدن ماده بیش‌تر است و روش‌های خاموش کردن آتش.

6.روش‌های استفاده، نگهداری و جابجایی ماده.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

از این تست برای تمایز قائل شدن  بین باسیلهای گرم منفی روده به  بویژه اشرشیاکلی و گروه انتروباکتر –کلبسیلا استفاده می شود .
این تست شامل چهار تست مختلف است :
1.Indole Test
2.Methyl red  Test
3.Voges-Proskauer Test
4.Citrate utilization Test
 
Indole Test
 
 
ایندول توسط بعضی از میکروارگانیسم های معین در تریپتون برات تولید می شود . تریپتون برات غنی از اسید امینه تریپتوفان است که توسط این باکتریها به عنوان منبع کربن ونیتروژن و انرژی استفاده می شود .
همه باکتریها و حتی همه باکتریهای روده ای گرم منفی قادر به مصرف تریپتوفان و تولید ایندول با این روش نیستند . بنابراین تولید ایندول می تواند یک روش تشخیص باشد .
 
 
Methyl red Test
 
اساس این تست بر پایه تولید اسید از گلوکز توسط باکتریها است
اشرشیاکلی گلوکز را تخمیر کرده و انواع اسید ها را به عنوان محصول فرعی یا نهایی تولید می می کند
اشرشیاکلی بعد از 48 ساعت رشد PH  محیط رابه5/4 یا کمتر رسانده  بنابراین رنگ متیل رد به قرمز تبدیل می شود

 
Voges-Proskauer Test

 
اساس این تست بر پایه تولید استیل متیل کربونیل (که یک ماده خنثی است ) از گلوکز می باشد .
اشرشیاکلی نمی تواند استیل متیل کربونیل تولید کند در صورتیکه انترو باکتر کلبسیلا می تواند .

 

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

ويژگيهای ميکروبي آب آشاميدني مبنای قضاوت در مورد تعيين قابليت شرب آبها از نقطه نظر بيولوژيکي قرار مي گيرد. البته قضاوت صحيح بدون رعايت ساير جوانب از جمله شرايط و دوره تناوب نمونه برداری، نگهداری نمونه ها و بالاخره دقت در انجام آزمايشها ميسر نخواهد بود.

اصولا آبي که به مصرف آشاميدن مي رسد بايد از ميکروارگانيسم های بيماريزای شناخته شده و همچنين باکتريهای نشانگر که نشانه آلودگي آب با مدفوع است عاری باشد. کليفرمها بهترين باکتری های نشانگر هستند که در آزمايش باکتريولوژيکي آبها مورد توجه قرار مي گيرند.

باکتريهای نشانگر ديگر مانند استرپتوکوکوس های مدفوعي و کلستريديومهای احيا کننده سولفيت نيز مي توانند در تعيين منشا آلودگي آب با مدفوع و ارزشيابي کارآيي روش کلرينه کردن مورد استفاده قرار گيرند.

شمارش کلي باکتريها: شمارش کلي باکتريها در آب دارای اهميت زيادی نيست و بسياری از آبهايي که کاملا سالم هستند ممکن است دارای تعداد زيادی باکتری باشند. بندرت ديده شده که آبي بدون باکتری باشد، ولي ممکن است آب چاههای بسيار عميق تعداد نسبتا کمتری باکتری داشته باشند.

 بطور کلي آب چاههای عميق در مقايسه با آب چاههای کم عمق از کيفيت بهتری برخوردار هستند.

---

دفعات نمونه برداری بمنظور آزمايش باکتريولوژکي

دفعات نمونه برداری و آزمايش نمونه های آب بايد کنترل صحيح کيفيت آب را امکان پذير سازد.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

ساري - خبرنگارآفرينش
مدير عامل شرکت آب منطقه اي مازندران در نشست خبري، ميزان آلودگي موجود در رودخانه ها را نگران کننده ارزيابي کرد و گفت: براي تصفيه هر متر مکعب آب آشاميدني در استان مبلغ دو هزار تومان هزينه مي شود در حالي که همين آب با قيمتي حدود 30 تومان به مصرف کنندگان ارائه مي شود . عزيز الله واحد افزود: بيش از 4 هزار و 200 کيلومتر رودخانه در استان مازندران وجود دارد که 150 کيلومتر از آن در منطقه جلگه واقع شده ودر معرفي خطر آلودگي قرار دارد. وي تصريح کرد: آلايندگي رودخانه ها از سوي برخي از صنايع ، زباله و نخاله هاي شهري صورت مي گيرد که در حاشيه يا داخل رودخانه ها ريخته مي شود. مهندس واحد به ارائه طرح برداشت شن وماسه از منابع کوهي به جاي استفاده از رودخانه ها اشاره کرد و گفت: اين طرح را در کميته شن و ماسه استان مطرح کرديم . مدير عامل شرکت آب منطقه اي مازندران به ساخت چندين سد در مناطق مختلف استان اشاره کرد و افزود: اکنون 9 سد در استان داريم که 6 سد ديگر نيز با اعتباري معادل يک هزار و 350 ميليارد تومان در آينده ساخته مي شود.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

دوم فروردين ماه سال 1390 (22 مارچ 2011 ) همزمان با روز جهاني آب است. امسال اين روز از سوي سازمان ملل متحد روز جهاني «آب براي شهرها» ناميده ‌شده ‌است.

سال 1992 در کنفرانس توسعه و محيط زيست ملل متحد (UNCED) نام‌گذاري يک روز جهاني براي آب آشاميدني به کنفرانس پيشنهاد شد. مجمع عمومي سازمان ملل متحد 22 مارچ سال 1993 را به نام روز جهاني آب نام‌گذاري کرد و از آن سال تا کنون روز 22 مارچ به عنوان روز جهاني آب شناخته مي‌شود.

هر سال در روز جهاني آب به يک وجه ويژه از آب آشاميدني تاکيد مي‌شود. دو سال گذشته اين روز با عنوان «آب پاک براي جهاني سالم» و «آب‌هاي مشترک (مرزي)» نامگذاري شده‌بود. امسال روز جهاني آب با عنوان «آب براي شهرها» نامگذاري شده‌است.

تقريبا نيمي از جمعيت انسان بر روي کره‌ي زمين در شهرها زندگي مي‌کنند و در دو دهه‌ي آينده اين رقم به 60 درصد يعني برابر با 5 ميليارد نفر از جمعيت بشر خواهد رسيد.

در کشورهاي در حال توسعه نرخ رشد شهرنشيني بسيار بالاست. ماهانه پنج ميليون نفر به جمعيت شهرها در کشورهاي در حال توسعه اضافه مي‌شود.

اين رشد بي‌سابقه‌ي جمعيت باعث مي‌شود عدم تدارک زمينه‌هاي لازم براي تهيه‌ي آب و سيستم فاضلاب شهري به بدترين شکل ممکن در بسياري از نقاط جهان احساس شود.

رابطه ميان شهر و آب بسيار ناخوشايند است. شهرهاي حجم بسيار بالايي از آب آشاميدني تازه را دريافت مي‌کنند و در عوض اثر بسيار مخربي بر سيستم آب آشاميدني جهان دارند.

شهرها بدون اطمينان از دسترسي قابل اعتماد به آب آشاميدني سالم و بدون داشتن سيستم کافي فاضلاب غيرقابل زندگي خواهند بود.

يکي از مهمترين چالش‌هاي قرن اخير فائق آمدن بر نياز روزافزون براي آب و خدمات فاضلاب است. مديريت موثر، عادلانه و مطمئن آب هيچگاه به اندازه‌ي امروز براي جهان مهم نبوده‌است.

برنامه‌ي آب سازمان ملل متحد در زمينه‌ي نياز روز افزون به آب سالم در شهرهاي جهان آماري ارائه داده‌است که گوشه‌اي از آنها جهت نشان دادن اهميت آب براي شهرها در سال‌هاي پيش رو در زير مي‌آيد:

هر ثانيه 2 نفر به جمعيت شهرنشينان جهان افزوده مي‌شود
در دهه‌هاي آينده 95 درصد از رشد جمعيت شهرنشين در کشورهاي در حال توسعه اتفاق خواهد افتاد
پيش‌بيني مي‌شود در آسيا و آفريقا جمعيت شهرنشين در سال 2030 به اندازه‌ي دو برابر جمعيت شهرنشين در سال 2000 باشد

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

اشکال کارستی مرتبط با نوع سنگ آهک و نیزدرصدد خلوص کلسیت آن متفاوت بوده است و عواملی همچون ارتفاع ،شیب دامنه ،مقداربارندگی ،ضخامت قشرخاک و تخلل ثانویه سنگ درایجاد آنها دخالت مستقیم دارند . بطورکلی عمده ترین اشکال کارستی عبارتند از:

کارنها(لاپیه ها)
دولین ها یا حفره ها ی فروکش
دره های کارستی
برج های كارستیTOWER KARST
جاماها ،غارهای کارستی
 

الف : کارنها (لاپیه ها)                                                                                                

درجائی که سنگ آهک رخنمون داشته  فرایند انحلال منجر به تشکیل شیار های انحلالی باریکی به اشکال خطی ،سینوسی ،هلالی ،مدوریا خیلی گوشه دار گردیده است.وقتی کارنها در امتداد درزها و شکافها تشکیل می شوند به آنها کارنهای شکافی می گویند کارنهای تشکیل شده در سنگهای آهکی می توانند دارای عمق 2 تا 3 متر و عرض 1 متر باشندوحتی  در بعضی موارد به عمق 5 متر می رسند.این پدیده که معمولاً با درز و شکافهای سطوح چینه بندی ، شکستگی های تکتونیکی و درزهای ناشی از تخریب و هوازدگی موجود در منطقه مورد مطالعه در ارتباط است مکانهای مناسبی را برای نفوذ آبهای سطحی به آبخوانها فراهم کرده اند

 

ب : دولین ها یا حفره ها یفروکش:

                                                                             
دولین ها بعد از کارست شاخص ترین شکلهای مورفولوژیکی کارست است . دولین ها در اکثرموارد نتیجه تأثیر شیمیایی آب برسنگها ی آهکی است بدین ترتیب که آب ازدرز و شکافهای سنگ عبورکرده و سبب انحلال آن شده است و در نتیجه متعاقب بزرگ شدن شکافهای سنگ ،سطح زمین فرونشت نموده و چالهای بسته موسوم به دولین را در سطح پهنه کارستی بوجود آورده است.

حفره های فروکش درشکلهای بسیارگوناگون مانند بشقاب ،قیف،فروافتادگی های درازو غیره یافت می شوند عمق آنها می تواند ازچند مترتا چند صد مترتغییر کند این اشکال موجب تغذیه آبخوانهای کارستی می گردند .                                                     

 
ج: دره های کارستی                                                                                               

یکی ازچشم اندازهای غالب مرفیک کارستی هستند که برحسب نحوه تشکیل و سیمای مورفولوژیکی به دو گروه تقسیم می شوند

1) دره های باریک و عمیق :   

دارای شکل کاملu  بوده و بسیار تنگ می باشد دیوارهای آنها از سنگهای یکپارچه و مقاوم تشکیل یافته و شیب بسیارزیاد دارند .       

مرجع تخصصی آب و فاضلاب