کاربرد انواع لوله ها
| آهنی سیاه | لوله کشی تاسیسات حرارت مرکزی و تهوی مطبوع |
| فولادی بی درز | لوله کشی تاسیسات بخار و هوا با فشار زیاد |
| فولادی استینلس | لوله کشی فاضلاب حاوی مواد اسیدی غلیظ |
| آهنی گالوانیزه | لوله کشی آب سرد و گرم و گاهی فاضلاب |
| آهنی نرم | لوله کشی آب و فاضلاب |
| لوله آلومنیومی | ساخت کوئل |
| لوله آزبست سیمانی | لوله کشی فاضلاب و انتقال آب |
| لوله برنجی | لوله کشی تاسیسات گاز و مواد شیمیایی |
| لوله پلاستیک | لوله کشی آب |
| لوله پلی اتیلن | لوله کشی آب و فاضلاب |
| لوله پی وی سی | لوله کشی آب و فاضلاب |
| لوله چدنی | لوله کشی فاضلاب |
| لوله سربی | لوله کشی فاضلاب حاوی مواد اسیدی غلیظ |
پدیده ضربه قوچ
ضربه قوچ از ترجمه واژه فرانسوی Coup DE Belier گرفته شده است و مترادف اصطلاح انگلیسی Water Hammer (چکش آبی) می باشد، ضربه قوچ در اثر یک تغییر (یا قطع ناگهانی) در سرعت جریان سیال در یک مجرا (شبکه) به وجود می آید، به عبارت دیگر انرژی سینتیک (Kinetic Energy) به انرژی الاستیسیته(Elasticity Energy) تبدیل می گردد. در موقع قطع برق موتور پمپ های دورانی یا سانتریفوژ (قطع ناگهانی برق یا خاموش کردن ناگهانی پمپ)، نیروی محرکه دوران دهنده پروانه پمپ سریع قطع می گردد، به همین دلیل سرعت جریان سیال بطور ناگهانی تغییر می یابد و انرژی سینتیک از حالت فشار به مکش در خروجی پمپ تبدیل می شود. در این تغییر، امواج فشاری شدیدی در امتداد لوله خروجی پمپ پیش می رود و این امواج در اثر برخورد با مانع (منبع آب) منعکس و برگشت می کند، موج برگشتی جهت جریان سیال را در پمپ عوض کرده و دبی ماکزیممی در جهت عکس، از پمپ جریان می یابد و پمپ به صورت توربین در جهت عکس چرخش اولیه خود شروع به چرخش می نماید و برای مدت کوتاهی پمپ همانند توربین آبی عمل می نماید.
هرگاه در شبکه ای با خطوط طویل، به هر علتی سرعت سیال ناگهان قطع شود، موج
های فشاری در شبکه به وجود می آید، که این موج ها می توانند چندین برابر
فشار کار دستگاه (پمپ)، فشار تولید نمایند و موجب به وجود آمدن تنش های
بسیار زیادی در اجزاء شبکه گشته و باعث صدمات فراوانی به شبکه شوند و در
بدترین حالات باعث شکستگی پوسته پمپ و لوله ها و اتصالات شبکه می شود.
چنانچه این فشار تعدیل نشود پمپی که می بایست حداقل 10 سال کار نماید در
کمتر از 10 ماه از بین می رود.
همانطور که در بالا اشاره شد، بر اثر قطع ناگهانی نیروی محرکه پمپ، برای
زمان کوتاهی پمپ مانند توربین آبی (WaterTurbine) عمل می نماید و کاهش
ناگهانی حرکت سیال موجب می شود، فشار داخل لوله خروجی پمپ از فشار اتمسفر
کمتر گردد. همچنین به علت اصطکاک درونی پمپ و موتور، کاهش قابل ملاحظه ای
در خروجی پمپ ایجاد می نماید که مجموعه این عوامل باعث تبخیر آب و قطع
جریان آن در خروجی پمپ می شود و حداقل فشاری در حد فشار بخار آب در لوله
خروجی ایجاد می گردد.
عمل تشکیل بخار باعث جدا شدن ستون آب از پمپ می گردد (پدیده جدا شدن ستون
آب، همان جدا شدن مایع است که در اثر کشش بیش از حد وقتی فشار کاهش یافته
و نزدیک فشار تبخیر می شود به وجود می آید.) و این کاهش فشار در لوله با
سرعت و به صورت موج حرکت نموده و ادامه پیدا می کند تا به مخزنی که آب به
آن پمپ می شود، می رسد. این حرکت موجی بر اثر برخورد با این مانع منعکس
گشته و ستون های آب جدا شده مجدداٌ به هم متصل شده و به صورت یک موج
افزایش یافته دوباره به سمت پمپ برمیگردد و به پمپ ضربه وارد می نماید
(ضربه قوچ) و این پدیده مجدداً تکرار می شود. در خلال حرکت موج فشار در
لوله، مقداری از انرژی آن در اثر اصطکاک از بین می رود. موج فشاری ناشی از
افزایش فشار موج تراکم و موج فشاری ناشی از کاهش فشار موج انبساط نام
دارد، امواج تراکم در برخورد با مانع نرم مانند منبع آب، هوا و ... به
صورت موج انبساط و در برخورد با مانع سخت مانند شیر یکطرفه، دیوار و ...
بصورت امواج تراکم منعکس می شود، این مسئله در مورد موج انبساط نیز صدق می
کند. افت فشاری که بر اثر اصطکاک داخل لوله به وجود می آید روی نوسانات
فشار تأثیر نموده و کم کم آن را مستهلک و سیستم به حالت تعادل در می آید.
پتانسیل تخریبی ضربه قوچ با صدای ناشی از آن قابل تشخیص است، ولی مواردی
بوده است که صدای ضربه قوچ شنیده نشده است، اما باعث منهدم شدن لوله
گردیده که پس از آنالیز آن مشخص شده است که تخریب به وسیله پدیده ضربه قوچ
بوده است. ضربه قوچ سریع و زود گذر است ولی ضربات بسیار مخرب دارد و تعیین
شدت آن در بعضی از مواقع بی نهایت دشوار می باشد.
تعاریف واصول اولیه پایپینگ Piping
دیاگرام فرایند جریان (P.F.D( Process Flow Diagram
پایه واساس هرگونه طراحی سیستم piping و در نتیجه تمام نقشه های طراحی ، دیاگرام جریان (P.F.D) Process Flow Diagram است که این مهم توسط مهندس شیمی –فرایند آماده می گردد و هدف پروژه ونحوه فعالیت کارخانه را از لحاظ جریان فرایند معین می کند . این دیاگرام در مرحله Basic Design ایجاد می شود وتجهیزات وارتباط مورد نیاز آنها را از طریق دیاگرام به همراه اطلاعات فرایندی از قبیل فشار و دما را نمایش می دهد در این سند موازنه جرم از لحاظ فرایند مورد بررسی قرار گرفته است .
دیاگرام لوله کشی به همراه ابزار دقیق Piping&Instrument Diagram (P&ID)
سندی است که بر اساس P.F.D وبا جزئیات کاربردی پایه ریزی می شود .
این دیاگرام مشخصات فرایندی تجهیزات ، اجزاء واقلام مورد نیاز در سیستم لوله کشی ، نیاز های ابزار دقیق ومحل های قرار گیری آنها ، نحوه اتصالات لوله ها را بین تجهیزات مختلف ، سیستم عایق بندی ،سایز لوله ها، کلاس های مختلف کاری بر اساس نوع سرویس وفشار کار(Rating) ، خطوط شیب دار ومقدار شیب ، جهت جریان و ... را براساس شماره خطها (Line Number) نشان می دهد.
P&ID همچنین سیستم های نگهداری لازمه که برخی نیازهای طراحی را بر سیستم تحمیل می نماید را نشان می دهد.
Line List
اعداد نشانگر شماره خط در P&ID به منظور مشخص شدن در لیست خط (Line List) در نظر گرفته می شوند . لیست خط شامل تمام خطوط پروژه می شود که با توجه به سیستم مربوطه وسپس با توجه به اعداد نشانگر طبقه بندی می شوند . این لیست تمام پارامترهای طراحی خط مربوطه شامل قطر لوله ، ضخامت دیواره، نوع سیال ،دمای کاری وطراحی ، جنس ،ضخامت عایق و استاندارد بکار رفته را در بر می گیرد . علاوه بر لیست خط، اکثر پروژه ها لیستی از شیر آلات مورد استفاده در سیستم piping نیز دارند. شماره شیر که برای هر شیر به طور منحصر به فرد تعیین می شود ،سیستم مربوطه ف کلاس و احتمالا نوع شیر را مشخص می کند.
مشخصات طراحی سیستم piping معیار مناسبی جهت طراحی وساخت سیستم های لازم برای پروژه را تعیین می کند. این مشخصات تعیین می کند که چه استانداردی ، چه ماده ای وچه روش ساخت و چه اجزایی در سیستم بکار روند .
ماده یا جنس بکاررفته شده باید از دو منظر در مشخصات سیستم Piping معین شود. یکی از لحاظ تنش های مجاز برای هر ماده و دیگر از لحاظ مساله خوردگی که در طراحی سیستم بسیار حائز اهمیت است . خوردگی عبارتست از هرگونه تغییر نامطلوب در ماده ناشی از فرایند های شیمیایی ویا فرایند های الکترو شیمیایی با محیط ویا خرابی مواد در تعاملات خاص مکانیکی . خلاصه اینکه واماند ناشی از خوردگی زمانی اتفاق می افتد که سیستم piping نتواند وظیفه اصلی خود را انجام دهد.
پیچیدگی پدیده خوردگی از لحاظ عواملی چون عوامل محیطی،شیمیایی ، الکتروشیمیایی ومتالوژی قابل توجه است . بسته به ترکیب عوامل محیطی ،بارگذاری ومکانیکی ، تعداد متنوعی از مکانیزم های خرابی ناشی از خوردگی ممکن است درآن واحد به وجود آید .
انشعاب آب و فاضلاب
1-شرکت ظرفیت و امکانات لازم برای برقراری با تغییر انشعاب متقاضی را در محل مورد تقاضا داشته باشد .
2-ملک مورد نظر متقاضی کاملاٌ محصور و عملاٌ از املاک مجاور باشد در محل ملک توسط شهرداری مشخص شده باشد .
3-مواقعی برای انجام کار شرکت ، از جمله حفاری محل مورد نظر ، وجود نداشته باشد .
4-متقاضی هیچ گونه بدهی بابت بهای آب و فاضلاب در محل مورد نظر یا هر محل دیگری به شرکت یا سایر شرکت های آب و فاضلاب وابسته وزارت نیرو نداشته باشد .
در حال حاضر داشتن انشعاب آب و فاضلاب لازم و ملزوم یکدیگردند و کلیه مالکان املاک واقع در محدوده طرح جمع آوری و دفع فاضلاب مکلفند ظرف مدتی که دستگاه ها و شرکت های آب و فاضلاب اخطار ی اعلان می کنند تقاضای نصب انشعاب فاضلاب ملک خود را به مرجع مربوط تسلیم و هزینه آن پرداخت کنند . در غیر این صورت شرکت های آب و فاضلاب مجاز به قطع آب این گونه املاک خواهند بود . برقراری مجدد آب موکول به درخواست نصب انشعاب فاضلاب و پرداخت هزینه آن است .
زهکشی زیستی
در مطالعات زهکشی زیستی باید موضوعات زیر مورد بررسی قرار گیرند:
* تعادل آب؛
* تعادل نمک؛
* سطح زمینهایی که باید به درختکاری اختصاص یابد؛
* آب مورد نیاز درختکاری (فقط آب زهکشی یا آب آبیاری؟)؛
* کیفیت آب زیرزمینی؛ و
* دامنة تأثیر درختکاری بر بهبود وضعیت کیفیت اراضی زراعی.
کابوس جدید دریاچه ارومیه

دکتر دلاور نجفی با اعلام این خبر به مهر گفت: ریختن فاضلاب کارخانه نمک صنعتی شهر مراغه، خواب تازه ای است که برای حیات دریاچه ارومیه دیده شده و این خطر بسیار ویرانگر است.
این مسئول محیط زیست با ابراز نگرانی از بوجود آمدن چنین وضعیتی افزود: دنبال این هستند که حجم پسابهای صنعتی این کارخانه که بالای 20 متر مکعب در ثانیه است را وارد دریاچه ارومیه کنند که اگر چنین اتفاقی بیفتد دیگر نمی توان به بازگشت حیات آرتمیای دریاچه امیدوار بود و قطعا فرایند نابودی کامل دریاچه ارومیه را فراهم می آورد.
استفاده مجدد از آبهاي دور ريز پالايشگاهها
مهدي گوگل مجري طرح در گفتگو با مهر با بيان اينکه اين مدل با استفاده از معادلات رياضي و تجربيات فني طراحي شده است، گفت: اين طرح به منظور استفاده مجدد از کليه جريانهاي دور ريز در پالايشگاهها و مجتمعهاي پتروشيمي انجام شده است.
