مرجع تخصصی آب و فاضلاب

دوربين توتال استیشن
امروزه اهمیت و جایگاه عملیات نقشه برداری نزد فارق التحصیلان رشته های مختلف عمرانی از جمله مهندسی آب بر کسی پوشیده نیست. علیرغم این که نقشه برداری در زیر شاخه های زیادی ارائه می شود، تجهیزات و امکانات مورد استفاده در واحدهای مختلف دانشگاهی چندان به روز و پیشرفته نیست ، لذا کارگاه فنی توتال استیشن با همکاری انجمن علمی مهندسی آب پردیس ابوریحان دانشگاه تهران در خرداد ماه سال جاری برگزار شد.
از آنجایی که دوربین توتال استیشن نیز مانند سایر ابزارهای تخصصی روز دنیا از تجهیزاتی نرم افزاری بهره می برد که بر مبنای تئوری های مربوطه طراحی و ساخته شده اند، دارای این قابلیت اند که همان عملیات دست و پا گیر و زمان بر نقشه برداری را به طور یک جا و با سرعت و راحتی بیشتری انجام دهند. بنابر این بدون تسلط و اشراف کافی بر تئوری نقشه برداری ، آموزش کار با توتال استیشن نتیجه ای بسیار سطحی دربر خواهد داشت. از این رو مراحل کار با این دوربین به صورت مختصر بیان می شود.
با توجه به پیش فرض ها ی یاد شده این مبحث در دو بخش توجیه و روش ها خلاصه شده است.

(Orientation) توجیه
توجیه کردن دوربین یعنی جهت شمال را مشخص کردن.(معمولا به صورت فرضی) و امتدادی که آزیموت یا ژیزمان آن صفر است را به دوربین معرفی کردن و یا اصطلاحا به دوربین بستن. (البته می توان ژیزمان امتداد دلخواهی را هم در منطقه ، مانند 30 درجه به دوربین بست.)
های دستگاه مختصاتی که در نظر است نقاط عوارض زمین (مثلا توپوگرافی) در آن برداشت شوند ، Yبا این کار محور
ها زاویه ای 90 درجه به صورت ساعتگرد می سازد هم مشخص Yکه با محورXمشخص شده است. در نتیجه محور
می شود. یعنی یک سیستم مختصات دکارتی روی منطقه ای که می بایست نقشه اش تهیه شود، قرار گرفته و به عبارتی
بر اساس این سیستم Yو X تعریف شده است. در این صورت هر نقطه در این منطقه دارای طول وعرض مختصاتی
مختصاتی تعریف شده می باشد.

روش اول
روشی است که به آن اصطلاحا روش آنتنی گفته می شود و بیشتر در پروژه های کوچک مورد استفاده قرار می گیرد. مناطقی که به طور معمول در آن ها اسکلت اصلی پیمایشی و یا نقاط ثابت با مختصات معلوم وجود ندارد.
انتخاب و علامت گذاری می شود، سپس دوربین (s1)در این روش ابتدا نقطه مناسبی در روی زمین به عنوان ایستگاه
توتال استیشن بر روی این ایستگاه مستقر، سانتراژ و تراز می گردد.
انجام Project یا jobدر دوربین تعریف می شود تا اعمالی که لازم است در آن Projectیا jobدر گام بعدی یک
انتخاب Abou.J. شود و نقاط برداشت زمینی نیز در همان ذخیره شوند و برای آن یک نام قرار دادی به طور مثال
می شود. سپس ایستگاه گذاری و توجیه دوربین انجام می گیرد. در مرحله ایستگاه گذاری ابتدا باید نام و مختصات ایستگاهی که دوربین روی آن مستقر شده است در دوربین وارد شود. معمولا مختصات این ایستگاه یک عدد فرضی
. پس از تایید Z=0و X=1000, Y=1000 با مختصات(S1) مناسب در نظر گرفته می شود. برای مثال ایستگاه اول
به دوربین. برای این کار Y اطلاعات وارد شده به دوربین ، در گام بعدی توجیه دوربین انجام می گیرد. یعنی محور
ژیزمان فرضی یک امتداد دلخواه ( یک زاویه افقی اختیاری مناسب) به دوربین بسته می شود. ترجیحا ژیزمان یک امتداد مشخص و یا امتدادی رو به سمت یک عارضه ثابت در منطقه ، مثلا یک تیر برق در نظر گرفته می شود. این کار برای این است که اگر در حین کار توجیه دوربین به هم خورد و ایستگاه مختصات دار دیگری در دست نبود، بتوان دوباره دوربین را رو به امتداد یاد شده (تیر برق) بست و توجیه کرد.
با قرار دادن تار روتیکول بر روی لبه تیر برق ، زاویه مربوطه برای ژیزمان این امتداد به دوربین وارد می شود. ( که معمولا آن را صفر می دهند.) و سپس دکمه تایید زده می شود. در این حالت توتال استیشن توجیه و یک سیستم مختصات تعریف شده در منطقه برای شروع عملیات برداشت آماده شده است.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

قسمت اول: انتخاب فرایندهای تصفیه بر پایه کیفیت آب خام :

قبل از طراحی تاسیسات آب‌گیری، انتقال و تصفیه‌ی آب برای آشامیدن و مصارف دیگر، باید از کیفیت و کمیت آب منبع تامین‌کننده در طول عمر مفید یک طرح مطمین بود و این بخش از مطالعات است که در برنامه‌های توسعه‌ی منابع آب در سطح کلان و منطقه‌ای مورد توجه قرار می‌گیرد. بنابراین باید کیفیت آب مورد نیاز تمام مصارف را دانست و تغییرات احتمالی کیفیت آب‌های موجود را نیز پیش‌بینی نمود زیرا هر گام در راه توسعه‌، روی کمیت و کیفیت منابع آب موثر است که در واقع جنبه‌های منفی و یا تخریبی آن بیشتر است. مهم ‌ترین هدف در تصفیه‌ی آب برای مصرف آشامیدنی، از بین بردن عوامل زنده‌ی بیماری‌زا در صورت وجود آن در آب خام است به‌ طوری ‌که مصرف آن برای انسان بی‌خطرگردد. به‌علاوه آب از نظر رنگ، بو و کدورت در حدی باشد که مورد قبول مصرف‌کننده قرارگیرد و در نهایت این ‌که هزینه‌های انجام کار ئارای توجیه اقتصادی باشد و قیمت تمام شده‌ی آب از توجیه اقتصادی قوی برخوردار باشد. اغلب آب‌ها دارای ناخالصی‌هایی هستند و هدف از تصفیه‌ی آب، رساندن این ناخالصی‌ها به حد مجاز تعیین‌شده یعنی استانداردهای آب آشامیدنی است. معمولا" آب طبیعی هم برای مصارف آشامیدنی و بهداشتی و هم برای مصارف صنعتی، نیازمند تصفیه است. تصفیه‌ی آب برای مصارف آشامیدنی وبهداشتی، آسان‌تر و ارزان‌تر از تصفیه‌ی آب برای مصارف صنعتی است.

نگرانی‌های اساسی در مورد آب آشامیدنی عبارتند از:

-وجود باکتری‌های بیماری‌زا(پاتوژن‌ها) در آب

-کمبود یا زیاد بودن غلضت بعضی از یون‌ها که در سلامتی انسان نقش دارند.

-ذرات معلق آب

-بو و مزه‌ی آب

قسمت دوم : انتخاب فرایندهای تصفیه بر پایه کیفیت آب

ناخالصی‌های آب را به دو دسته‌ی عمده می‌توان تقسیم کرد:

الف- ناخالصی‌های معلق : این ناخالصی‌ها شامل موارد زیر است :

1-ذرات معلق زنده‌ی بیماری‌زا مانند عوامل حصبه، وبا و تخم انگل‌ها

2-ذرات معلق زنده‌ی غیر بیماری‌زا مانند برخی جلبک‌ها و تک‌سلولی‌ها

3-ذرات معلق غیر زنده مانند ذرات رسی و کلوییدها

برای زدایش و یا کاهش ناخالصی‌های فوق، تصفیه‌ی متعارف شامل فرایندهای اختلاط سریع، انعقاد، ذره‌سازی، ته‌نشینی، فیلتراسیون و گندزدایی به‌کار می‌رود.

ب-ناخالصی‌های محلول: این ناخالصی‌ها به‌طور یکنواخت در آب پراکنده بوده و ممکن است به ‌صورت اتم، مولکول و یا یون باشندکه به اشکال زیر وجود دارند :

1-آنیون‌های عمومی مانند کربنات‌ها، سولفات‌ها، کلرورها و نیترات‌هاکه روش حذف یا کاهش آن‌ها تصفیه‌ی متعارف، تبادل یونی، فرایندهای غشایی، تصفیه‌ی شیمیایی و... می‌باشد.

2-کاتیون‌های عمومی مانند کلسیم، منیزیم، آهن، سدیم، منگنز و ... که روش‌های کاهش و یا زدایش آن‌ها از آب، نیازمند روش‌های تصفیه‌ی متعارف، تبادل یونی، فرایندهای غشایی، هوادهی و ... می‌باشد.

3-گازها مانند دی‌ اکسیدکربن، سولفید هیدروژن و متان که هوادهی و یا تصفیه‌ی شیمیایی برای کاهش این آلاینده‌ها به‌کار می‌رود.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

واقعييت اين است كه :

* آب مايه ي حيات است . زندگي تمام جانداران به آب وابسته است، انسان و همه جانداران براي زندگي و رشد به آب نياز دارند. 75 درصد را آب فرا گرفته است اما 98 درصد اين آب ها شوراست 0 فقط 2 درصد از آب هاي سطح زمين شيرين است و بيشتر آب هاي شيرين روي زمين يخ زده است وما فقط از كمتر از 1 درصد از آب هاي شيرين مي توانيم استفاده كنيم.

* آب از منابع طبيعي تجديد شونده است.يعني بطور مداوم در طبيعت در حال توليد است . نزولات آسماني تأمين كننده آب شيرين هستند. بخشي از آب باران در زمين نفوذ مي كند و سفره هاي آب زير زميني را تشكيل مي دهد . بخشي برروي زمين جاري مي شود و جويبار ها و نهر ها را مي سازد. آب بيشتر رود خانه ها نهايتا به دريا مي ريزد.

* ميزان آب توليد شده در طبيعت تقريبا ثابت است . اما جمعييت مصرف كننده آب روز به روز در حال افزايش است. يكي از مشكلات انسان در آينده مشكل آب خواهد بود.همين حالا هم در كشور هاي كم آب ، مثل كشور هاي خاورميانه ، يكي از علل جنگ و جدال ، دسترسي به آبها و رود خانه هاست.

* گاهي آوقات كم آبي به مقدار آب مربوط نمي شود ، بلكه سوء مديريت سياست گذاران برنامه ريزان و مجريان و همچنين استفاده نادرست بهره برداران ، بحران آب را ايجاد مي كند.

* انسان با برداشت بي حد و اندازه از منابع آبي زير زميني و يا با تلف كردن آب در انواع مصارف ، يعني مصارف خانگي و شهري ، كشاورزي و صنعتي ، موجب ازبين رفتن اين موهبت اللهي ميشود.

* انسان از دو طريق موجب كاهش منابع آبي ميشود. يكي از طريق نابود كردن جنگلها و پوشش گياهي زمين كه از ذخيره سازان آبهاي زير زميني هستند ،وديگر از طريق برداشت بي اندازه آب همراه با آلوده كردن منابع آبي ، افزايش جمعييت در هردو مورد اثر تشديد كننده دارد.

* آب هاي سطحي از طريق فعاليت هاي مختلف انسان بطور مستقيم و غير مستقيم آلوده مي شود.

* آلودگي مستقيم با وارد كردن فاضلاب هاي خانگي و صنعتي و پساب هاي كشاورزي و انواع زباله به آب رودخانه ها ودرياها ، و آلودگي غير مستقيم با فعالييت هاي صنعتي آلوده كننده هوا كه منجر به بارش باران هاي اسيدي مي شود ، ايجاد مي گردد.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

روش جديد تصفيه پساب با جذب اوزون

از اوزون اغلب براي تصفيه آبهاي آلوده استفاده مي شود.زيرا اوزون عامل اکسنده قوي اي است که توانائي نابود سازي گسترده وسيعي از ترکيبات آلي را دارد روش متداول تصفيه عبور گاز اوزون از ميان آب توسط حباب هايي از اکسيژن يا هواست.ولي از آنجا که اوزون تنها اندکي در آب حل مي شود اين واکنش مي تواند آهسته باشد.اخير. گروهي از مهندسان شيمي دانشگاه برادفورد روشي ابداع کردند که کارائي بالاتري نسبت به روشها ي متداول دارد.در اين روش غلظتهاي بالاي اوزون روي حبه هائي از سيليکازل جذب سطحي مي شوند و به تله مي افتند .زماني که پساب از ميان بستري از اين حبه ها مي گذرد اوزون ترکيبات آلي را در مقايسه با روش رايج با ده برابر کارائي بالاتر اکسيد مي کند.

زماني که تمام اوزون جذب شده مصرف شد حبه ها با خشک کردن بستر و عبور اوزون بيشتر بازيابي مي شود.گروه پژوهشي برادفورد يک واحد نيمه صنعتي براي آزمايش اين فرآيند ساخته و به آن اميد زيادي بسته است.در يک واحد صنعتي سه ستون از حبه ها را مي توان بطور موازي استفاده کرد بطوريکه يکي آب را تصفيه مي کند

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

فاضلاب را از روی ترکب فیزیکی ، شیمیایی و زیست شناختی (بیولوپژیکی) آن مشخص می کنند:

الف : مشخصه های فیزیکی (مواد جامد ، رنگ ، بو ، دما ، کدورت و چگالی)
 
الف-1 : مواد جامد :

عبارت است از مواد شناور ، مواد قابل ته نشینی ، مواد کلوییدی و مواد محلول است . در کل مواد جامد عبارت است از تمامی موادی که به شکل پسمانده تبخیر فاضلاب در دمای 103 تا 105 درجه باقی می ماند

الف-2 رنگ :نمایانگر وضعیت یا عمر فاضلاب است رنگ هر فاضلاب نمایانگر وضعیت کیفی آن نیز میباشد

الف-3 : بو :بوی فاضلاب معمولا" از گازهای حاصل از تجزیه مواد عالی یا گازهای محلول در آن و یا از مواد افزوده شده به فاضلاب ناشی می شود بو یکی از مهمترین مشخصه های فاضلاب است ک اختلالات و موانع زیادی در مسایل بهداشتی ، تشخیص بو و حتی مانع سرمایه گذاری در نقاط آلوده به فاضلاب می شود

الف-4 : دما :

عدم کنترل دمی فاضلاب های صنعتی و خانگی که معمولا" به دلیل واکنشهای زیست شناختی با افزایش رو برو است باعث ایجاد شوک به آبهای پذیرنده فاضلاب های فوق از لحاظ افت شدید اکسیژن محلول در خلال ماههای گرم میشود (چرا که اکسیژن در آب گرم کمتر از آب سرد حل میشود )

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

مراحـل تصفيـه فاضـلاب

تصفيه مقدماتي فاضلاب

تصفيه مقدماتي فاضلاب عبارت از جداساختن اجزايي از فاضلاب است كه مي توانند مشكلاتي در نگهداري يا بهره برداري، فرايندها و سيستمهاي جانبي تصفيه ايجادكنندكه شامل موارد زير
مي باشد.

اندازه گيري جريان

در اين واحد هيچ تصفيه اي اتفاق نمي افتد ولي ضرورت آن براي بهره برداري وكنترل عملكرد سيستم تصفيه ضروري است. چون مقدار مواد شيميايي ، هواي لازم در تصفيه بيولوژيكي ومقادير بارگذاري هر يك از واحد هاي بعدي به ميزان جريان ورودي بستگي دارد.

آشغالگيري

اولين واحد عملياتي در تصفيه فاضلاب است كه هدف از آن حذف مواد درشت دانه مي باشد. آشغالگير به منظور حفاظت از پمپ ها ، شيرها ، لوله ها و ساير تجهيزات در برابر گرفتگي و  آسيب ديدگي استفاده مي شود.

- دانه گيري

دانه گيري به منظور حذف مواد معلق درشتي انجام مي شود كه باعث فرسايش يا گرفتگي دستگاهها مي شوند. از جمله اهداف دانه گيري ، حفاظت پمپ ها وتجهيزات در برابر سائيدگي ، كاهش ترسيب مواد در كانال ها و كاهش فركانس يا دفعات تميز كردن هاضم هاي لجن ها  مي باشند.

يكنواخت سازي جريان *

يكنواخت سازي جريان براي غلبه بر مشكلات بهره برداري ناشي از نوسانات آهنگ جريان ، بهبود عملكرد واحد هاي پايين دست ، و كاهش ابعاد و هزينه واحدهاي تصفيه پايين دست مورد استفاده قرار مي گيرد.(با زمان ماند حدود 10 ساعت)

در فاضلاب صنعتي به دليل تخليه هاي متفاوتي كه دارند واحد يكنواخت سازي جزء اصلي سيستم تصفيه است.

فوايد اصلي كاربرد يكنواخت سازي جريان بدين شرح است (1) قابليت تصفيه بيولوژيكي تشديد
مي شود، زيرا بارهاي ضربه اي حذف مي شوند يا مي توان آنها را به حداقل رساند ، موادبازدارنده را
مي توان رقيق كرد و PH را تثبيت كرد ، (2) كيفيت پساب خروجي و عملكرد تغليظ مخازن
ته نشيني ثانويه بعد از تصفيه بيولوژيكي به سبب ثابت بودن بار جامدات بهبود مي يابد،(3) سطح مورد نياز صافي پساب خروجي كاهش مي يابد، عملكرد صافي بهتر مي شود و چرخه هاي يكنواخت تر شستشوي معكوس صافي ممكن مي شود، (4) در تصفيه شيميايي ، كاهش بار وزني سبب بهبود كنترل تغذيه شيميايي و قابليت اعتماد فرايند مي شود. جدا از بهبود عملكرد اغلب عمليات و فرايندهاي تصفيه، يكنواخت سازي جريان گزينه اي جذاب براي ارتقاي عملكرد تصفيه خانه هاي با بار مازاد است.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

تانکرهای آب رسانی جهت انتقال آب شرب به مناطقی که دسترسی به آب آشامیدنی وجود ندارد، استفاده می گردد. طبق توصیه سازمان بهداشت جهانی (WHO) و به منظور جلوگیری از شیوع بیماری ها و انتقال عوامل بیماری زا خصوصا در فصول گم سال که میزان مصرف آب افزایش می یابد، رعایت نکات بهداشتی در خصوص تانکرها و منبع آبی که جهت انتقال استفاده می شود، ضروری است.             
   
گندزدائی تانکرهای آب رسانی و ویژگی های آنها        

تانکرهای آب رسانی جهت انتقال آب شرب به مناطقی که دسترسی به آب آشامیدنی وجود ندارد، استفاده می گردد. طبق توصیه سازمان بهداشت جهانی (WHO) و به منظور جلوگیری از شیوع بیماری ها و انتقال عوامل بیماری زا خصوصا در فصول گم سال که میزان مصرف آب افزایش می یابد، رعایت نکات بهداشتی در خصوص تانکرها و منبع آبی که جهت انتقال استفاده می شود، ضروری است. بنابراین تانکرهای آب رسانی قبل از استفاده باید تمیز و گندزدائی شوند و در حین این عمل نکات ایمنی و بهداشتی نیز رعایت گردد.

تانکرهای مورد استفاده جهت آب رسانی نباید به منظور حمل و انتقال سایر مواد غیر از آب شرب استفاده شوند و باید دارای ویژگی های خاصی باشند. از جمله این ویژگی ها می توان به استاندارد بودن جنس تانکر، دارا بودن تجهیزات مورد نیاز، طراحی مناسب تانکرها جهت تمیز کردن و گندزدائی آنها و حفاظت در برابر آلودگی ها اشاره نمود.

نگهداری تانکرهای آب رسانی و تجهیزات آنها از نکات حائز اهمیت می باشد. انجام آزمایش آب تانکرها به طور منظم جهت کنترل کیفیت باکتریولوژیکی و هم چنین کنترل میزان کلر باقی مانده از مسائل بسیار مهم و قابل توجه می باشد.

در این مقاله روش استاندارد تمیز کردن و گندزدائی تانکرهای آب رسانی و هم چنین ویژگی های آنها با توجه به جدیدترین استانداردهای موجود ارائه شده است.

● مقدمه

تأمین سریع منبع آب کافی در مدت زمان کوتاه در شرایط اضطراری، اغلب ضروری است. این موضوع ممکن است به این دلیل باشد که منبع تأمین آب صدمه دیده یا تخریب شده است و یا مردم در جائی تجمع یافته اند (مانند کمپ جدید مهاجران) که هیچ گونه منبع تأمین آبی وجود ندارد. اغلب سریع ترین روش تأمین آب حمل آن در تانکرها از یک منبع نزدیک و ذخیره آب در تانک ها و مخازن می باشد. بنابراین آب رسانی توسط تانکرها متداول ترین روش برای آب رسانی فوری بعد از وقوع حادثه و عدم دسترسی به منبع آب شرب می باشد. به هر حال ممکن است تانکرها و مخازن آب در چنین شرایطی در دسترس نباشد. متداول ترین راهکار به کار بردن وسایل نقلیه و تانکرهائی است که برای چنین مقاصدی در نظر گرفته شده اند، اما تانکرها قبل از این که بتوانند مورد استفاده قرار گیرند، باید تمیز و گندزدائی شوند. بنابراین بهره برداری از تانکرهای آب رسانی از اهمیت خاصی برخوردار است و به مدیریت خوب و نگهداری مناسب و مداوم نیاز دارد.

● مراحل آماده سازی تانک ها و تانکرهای آب رسانی

تمیز کردن و گندزدائی تانک ها و تانکرهای آب طبق توصیه سازمان بهداشت جهانی (WHO) طی سه مرحله صورت می گیرد که در شکل ۱ نیز نشان داده شده است. این مراحل به منظور گندزدائی تانکرهای آلوده یا استفاده نشده ضروری می باشد، تا بتوانند آب را با کیفیت مطلوب ذخیره و حمل نمایند. بنابراین قبل از این که تانک های ذخیره آب و تانکرها بتوانند به منظور ذخیره آب استفاده شوند، مقادیر زیادی آب تمیز و پاک برای تمیز کردن و گندزدائی آنها مورد نیاز می باشد.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب